موسسه مطالعات حقوقی فقهی فریقین حق‌پویان افغانستان

شخصیت های علمی و مفاخر افغانستان

آشنایی با بزرگان تاریخ افغانستان

اردیبهشت 1404

5 دقیقه

فهرست مطالب

خواجه عبدالله انصاری هروی

عارف و شاعر بزرگ

خواجه عبدالله انصاری، ملقب به پیر هرات، در سال ۳۹۶ هجری قمری در هرات (افغانستان امروزی) چشم به جهان گشود. او یکی از بزرگترین عارفان، شاعران و مفسران قرآن کریم در قرن پنجم هجری به شمار می‌رود. خواجه عبدالله به دلیل دانش گسترده، زهد و تقوا و همچنین نثر مسجع و زیبای عرفانی‌اش شهرت فراوانی یافت. “مناجات‌نامه” مشهورترین اثر اوست که مجموعه‌ای از دعاها و مناجات‌های دلنشین و عمیق به زبان فارسی است. او همچنین آثار ارزشمندی در زمینه تفسیر قرآن و شرح احادیث نبوی از خود به یادگار گذاشته است. تأثیر خواجه عبدالله انصاری بر تصوف و ادبیات عرفانی فارسی پس از او بسیار عمیق و ماندگار بوده است و او همچنان به عنوان یکی از ارکان عرفان اسلامی شناخته می‌شود. آرامگاه او در هرات، زیارتگاه عاشقان و عارفان است.

مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (رومی)

شاعر و عارف و فیلسوف

مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، مشهور به رومی، در سال ۶۰۴ هجری قمری در بلخ (افغانستان امروزی) دیده به جهان گشود. او که یکی از بزرگترین شاعران، عارفان و فیلسوفان تاریخ بشریت به شمار می‌رود، تاثیر شگرفی بر ادبیات و فرهنگ فارسی و اسلامی داشته است. پس از مهاجرت خانواده‌اش به قونیه (ترکیه امروزی)، مولانا به تدریس و ارشاد مریدان پرداخت. آشنایی و پیوند روحی عمیق او با شمس تبریزی، نقطه عطفی در زندگی مولانا بود که او را به سرودن اشعار پرشور و عرفانی رهنمون ساخت. مثنوی معنوی، دیوان شمس، فیه ما فیه و مجالس سبعه از جمله آثار گران‌بهای او هستند که همچنان پس از قرن‌ها، منبع الهام و معرفت برای جهانیان به شمار می‌روند. اندیشه‌های او درباره عشق الهی، وحدت وجود و جستجوی حقیقت، جهانی و فرازمان است.

ناصرخسرو قبادیانی بلخی

شاعر و فیلسوف و حکیم

ابومعین ناصر بن خسرو بن حارث قبادیانی بلخی، مشهور به ناصرخسرو، شاعر، فیلسوف، حکیم و جهانگرد بزرگ قرن پنجم هجری قمری است. او در سال ۳۹۴ هجری قمری در قبادیان، از توابع بلخ در افغانستان امروزی، به دنیا آمد. ناصرخسرو در جوانی به دربار غزنویان و سپس سلجوقیان راه یافت، اما پس از یک تحول روحی عمیق در چهل سالگی، همه چیز را رها کرد و سفری هفت ساله را آغاز نمود که در کتاب مشهورش “سفرنامه” به تفصیل آن را شرح داده است. او در این سفر به مصر رفت و به مذهب اسماعیلی گروید و پس از بازگشت به خراسان، به عنوان “حجت” به ترویج این مذهب پرداخت. به دلیل مخالفت‌ها، او سال‌های پایانی عمر خود را در تبعید در دره یمگان در بدخشان افغانستان سپری کرد. اشعار او سرشار از حکمت، فلسفه، اخلاق و مضامین دینی است و دیوان اشعار و کتاب “زادالمسافرین” از دیگر آثار مهم اوست.